Bolalarni ekran (telefon) qaramligidan qanday qutqarish mumkin? Foydali maslahatlar

Qanday qilib bolalarni ekran qaramligidan qutqarish mumkin?

Kirish

Bugungi texnologiyalar davrida bolalar smartfon, planshet va kompyuter ekranlariga ko‘p vaqt ajratmoqda. Bu ularning ruhiy va jismoniy rivojlanishiga salbiy ta’sir qilishi mumkin. Shu sababli, bolalarni ekran qaramligidan qutqarish muhim masala hisoblanadi. Ushbu maqolada bu muammoga yechim topish yo‘llari haqida so‘z yuritamiz.

1. Bolaning ekran oldida o'tkazadigan vaqtini nazorat qilish

Farzandingiz texnologiyalardan foydalanish vaqtini chegaralash muhimdir. Jahon Sog‘liqni Saqlash Tashkiloti (JSST) tavsiyalariga ko‘ra:

• 2 yoshgacha bo‘lgan bolalar ekran vaqtidan umuman foydalanmasligi kerak;
• 2-5 yosh orasidagi bolalar kuniga 1 soatdan oshirmaslik kerak;
• 6 yosh va undan katta yoshdagilar uchun ekran oldida o'tkaziladigan vaqtni 2 soatdan oshirmaslik tavsiya etiladi.

2. Ota-onalar namuna bo‘lishi kerak

Bolalar ko‘proq ota-onalarini kuzatib, ularning odatlarini o‘zlashtiradi. Agar ota-ona har doim telefon yoki kompyuter bilan band bo‘lsa, bola ham shunday qilishni odat qiladi. Shuning uchun oilada texnologiyalardan foydalanish madaniyatini shakllantirish lozim.

3. Bolalar uchun qiziqarli alternativ faoliyatlar yaratish

Ekran qaramligidan xalos bo‘lish uchun farzandingizga qiziqarli alternativ mashg‘ulotlar taklif qiling:

• Sport mashg‘ulotlari (futbol, suzish, gimnastika);
• Rassomchilik, hunarmandchilik, qo‘l mehnati;
• Stol o‘yinlari va kitob o‘qish;
• Tabiat qo‘ynida vaqt o‘tkazish, sayr qilish.

4. Gadjetlardan foydalanish vaqtini belgilash

Farzandingiz ekran oldida o‘tirishi mumkin bo‘lgan aniq vaqtlarni belgilang, masalan:

• Faqat darsdan keyin yoki dam olish kunlari;
• Kechqurun uxlashdan oldin telefondan foydalanmaslik;
• Oziq-ovqat iste’moli vaqtida gadjetlardan foydalanmaslik.

5. Maxsus ilovalardan foydalanish

Hozirda ota-onalar uchun farzandlarining ekran vaqtini nazorat qilishga yordam beruvchi maxsus ilovalar mavjud, masalan:

• Google Family Link – bolalarning gadjet ishlatish vaqtini boshqarish imkonini beradi;
• Qustodio – internetni nazorat qilish va zararli kontentdan himoya qilish uchun mo‘ljallangan;
• Screen Time – bolalar uchun ekran vaqtini cheklovchi vosita.

6. Bolalar bilan sifatli vaqt o‘tkazish

Oilaviy suhbatlar, o‘yinlar va qo‘shma mashg‘ulotlar bolalarning texnologiyalarga bo‘lgan qiziqishini kamaytirishga yordam beradi. Bolangiz bilan birga vaqt o‘tkazish va uning qiziqishlarini inobatga olish muhimdir.

7. Texnologiyalarni foydali maqsadda ishlatish

Gadjetlarni butunlay taqiqlash o‘rniga, ularni foydali yo‘nalishga yo‘naltirish mumkin. Masalan:

• Ta’limiy ilovalar va o‘yinlar orqali rivojlanishiga yordam berish;
• Yangi til o‘rganish yoki ijodiy faoliyatga yo‘naltirish.

Xulosa

Bolalarni ekran qaramligidan qutqarish ota-onalarning doimiy nazorati va to‘g‘ri tarbiyasi orqali amalga oshadi. Texnologiyalarning zararini kamaytirish uchun muqobil mashg‘ulotlar yaratish, vaqtni cheklash va ota-onalar o‘zlari ham namuna bo‘lishlari juda muhimdir. Sog‘lom muhit yaratish orqali farzandingizning rivojlanishini qo‘llab-quvvatlang!